Kaçak akım rölesi, canlıları elektrik enerjisinin kötü etkilerinden korumaya yarayan bir elektrik malzemesidir. Dış görünüş olarak otomatik sigortaya benzer, fakat çalışma prensibi tamamen farklıdır. Fazın nötr harici başka bir hat üzerinden devreyi tamamlaması sonucu devreyi açar. Dairede yahut bağlandığı sistemde ki giriş çıkış akımını kontrol eder. Sürekli akımı tarar. Eğer giriş çıkış arasında eşik değerinden fazla bir değer okursa devreyi açarak atar.
Başka bir anlatımla :
Örnek : 30ma uygun bir kaçak akım rölesi mevcut daire' de bir çocuk prize elini soktu ve çarpılmakta, sağlam çalışan bir (kaçak akım rolesi ) kak saniyeler içerisinde sistemde dolaşan akımı ölçerek o anda ki anormal akım çekimini anlar ve atar. Çocuğun hayatı kurtulur.Devrede meydana gelmiş kaçak akımı anında algılayan, tespit eden ve açma işlemi yaparak, insanları veya tesisatı koruyan, olası tehlikeleri önleyen cihaza kaçak akım rölesi denilmektedir.
Çalışma ve yaşam alanlarımızda meydana gelebilecek olası can ve mal kayıplarına , yangınlara ve elektriksel kaçak-kısa devre olaylarına karşı koruma yapmalıyız. Ayrıca alınabilecek tüm önlemleri almamız gereklidir. Bu koruma ve önlemler elektriğin üretildiği ve dağıtıldığı yerden başlamaktadır. İşin o kısmında sorumluluk üreten/dağıtan dağıtıcı/perakende satış ve servis sağlayan tarafından alınmaktadır . Bu iş son kullanıcıya kadar devam etmelidir. Son kullanıcı yani evinde ev sahibi yahut kiracı bu koruma sisteminin en önemli bileşenlerinden biri olan kaçak akım rölelerini sistemine takmalıdır.
Kaçak Akım Röleleri Teknik Olarak Şu Şekilde Ayrılır ;
> Kutup Sayısına Göre ;
2 kutuplu (monofaze şebekelerde) ya da 4 kutuplu (trifaze şebekelerde) olarak üretilir.
> Hassasiyetine Göre ;
30 mA : İnsan korunması için kullanılan modeldir. (insan koruma)
300 mA : Teçhizat korunması için kullanılan modeldir. (yangın koruma)
10 mA : Havuz gibi hassas yerlerde kullanılan modeldir.
>500 mA : Selektivitenin önemli ve gerekli olduğu uygulamalarda kullanılan modeldir.
> Tipine Göre ;
A Tipi : Alternatif akımda ve/veya DC bileşenli titreşimli akımlarda kullanılır. (elektronik devrelerde). Elektronik uygulamalarda, fan, pompa ve indüksiyon fırınları gibi uygulamalarda kullanılır.
AC Tipi : Sadece alternatif akımda kullanılır. (Genel güç devreleri ve aydınlatma dağıtımında)
B Tipi : Alternatif akımda ve/veya DC bileşenli titreşimli akımlarda ve süreklilik arz eden hata akımlarında kullanılır. (Sürücü devrelerinde)
Örnek Röle Resimleri :
2 kutuplu kaçak akım rölesi - tek faz tek nötr - 300ma
4 kutuplu kaçak akım rölesi -3 faz 1 nötr - 30ma
4 kutuplu kaçak akım rölesi -3 faz 1 nötr - 300ma
Yangın için ayrı , elektrik kaçakları için ayrı KAK ( kaçak akım rölesi)' lar takılmalıdır.
Yangın için olanlarının örnekleri şu şekildedirler ;
1*80A - 300Ma
2*25A - 300Ma
4*25A - 300Ma
Burada 1-2-4 kutupları ifade eder. 1 ; tek kutuplu. 2 ; 1 faz 1 nötr. 4 ; ise 3 faz 1 nötr 'dür. Genelde ev ve iş yerlerimizde artık yeni sistem 4 kutuplu KAK' lar kullanılmaktadır. elektrikçilere sorup , yahut kontrolleri yapıp elektrik panonuzdan sisteminize en uygun kak ı seçebilirsiniz.
Elektrik kaçakları ve elektrik çarpmalarında hayat kurtarıcı kaçak akım rölelerine örnekler şu şekildedirler ;
30Ma - hassas kaçak akım rölesidir. hayat kurtarıcıdır.
2 kutuplu (monofaze şebekelerde) ya da 4 kutuplu (trifaze şebekelerde - 3 faz 1 nötr ) olarak üretilir.
E kitap linki :Elektrikte İşçi Sağlığı ve Güvenliğinin Temel Unsuru:
KAÇAK AKIM RÖLELERİ E Kitap
Recep Güner
İş Müfettişi Yardımcısı
Elektrik ve Elektronik Mühendisi
Kod: Tümünü seç
https://www.mediafire.com/file/8aggm5q3kygku0d/ka%25C3%25A7akak%25C4%25B1mrole.pdf/file